Timkat Festivali Gündüz Törenleri

Timkat Festivali süresince tam bir şenlik havası içinde ilerleyen kalabalık grubu izlemek oldukça keyifliydi.

Söyledikleri şarkılara, alkışlarla, ellerindeki ziller ve davullarla ritim tutan, bir kaç adım atıp sonra dakikalarca durarak bu şarkılara aralıksız devam eden , beyaz elbiseler içindeki yüzlerce kişi geniş kırmızı bir halının üzerinde ilerliyordu.

Öndeki beyaz elbiseli gençleri, biraz arkadan, nispeten daha yaşlılardan oluşan küçük bir grup takip ediyordu.

Renkli pelerinleri değerli taşlarla süslü, rengarenk kadife şemsiyeler ve ellerindeki bronz tütsü buhurlukları sallayarak ilerleyen uzun sakallı rahiplerden oluşan küçük grup size sanki bir masalın içindeymişiniz hissini veriyordu.

Yolun kenarına dizilmiş askerler seyircilerin fotoğraf çekerken gruba fazla yaklaşmaması için uğraşıyor aynı zamanda arkadan toplanıp öne sermek için götürülen kırmızı halıya da yol açıyordu.

Rahiplerin taşıdığı renkli kadife şemsiyelerin altında Etiyopya’lıların Tabot adını verdiği kutsal emanet sandığı özenli bir şekilde rahiplerin başlarının üstünde taşınıyordu.

Bugünkü Etiyopya ve Yemen olarak gözümüzün önüne getirebileceğimiz, tarihteki ünlü krallık “Saba” ve onun kraliçesi Belkıs’a kadar giden efsanenin bir parçası gözlerimizin önünde cereyan ediyordu.

Belkıs’ın, bilgeliğini ölçmek için büyük hazinelerle Kral Süleyman’ ı ziyaretinin yıllar sonrası aralarındaki aşkın meyvesi Menelik’in babasını tanımak için Kudüs’e gidişi, onun yaşlı babasının yerini almasından korkan Kudüs ileri gelenlerinin Süleyman’ı oğlunu geri yollamaya ikna edişi, ve bu dönüş yolunda ona eşlik eden ülkedeki asillerin büyük erkek çocuklarından birinin, üzerinde kutsal 10 emir yazan taş levhaların bulunduğu Ahit Sandığını çalması efsanenin ilk parçalarını oluşturuyor.

Günümüzde Menelik’in çalınan ahit sandığını geri göndermeyip Aksum bölgesinde tuttuğuna ve ülkenin hıristiyanlığı kabulü sonrası bu kutsal emanetin Zion Meryemi Kilisesinde sadece baş rahibin görebileceği bir şekilde korunduğuna aynı zamanda da ülkedeki tüm önemli kiliselere birer kopyasının yollandığına inanılıyor.

Gökyüzünde çok parlak bir yıldızı görüp takip eden üç müneccim kral: Saba ülkesinden Gaspar, Arabistandan Melchior ve Mısır’dan Balthazar, Kudüs’ten geçip Beytlehem’de uzun yolculuklarını İsa’nın doğduğu gece tamamlarlar. İsa’ya tapınıp hediyelerini sundukları gün yani İsa’nın doğum günü tam olarak bilinmemekle birlikte zaman içinde katolik, protestan ve rum ortodokslar 25 aralığı, Ermeni Gregoryenler 6 ocağı, Slav ve Etiyopya ortodoksları 7 ocağı İsa’nın doğumu olarak kabul eder ve Noel adıyla kutlarlar. İsa’nın doğumundan sonra Ürdün (Şeria) nehrindeki vaftizine kadar geçen süre ise 12 gündür. Ortodokslar, bu vaftiz ve sonrasında kötü ruhları uzak tutmak için İsa’nın doğumundan itibaren 12 gün boyunca yanında sönmeden yanmış ateşin nehirden alınmış kutsanmış suyla söndürülmesini Epifani bayramı ya da diğer adıyla 12 gün bayramı olarak kutlarlar.

Burada tüm efsaneler ayrı bir yerel efsane ile birleşiyor, ve zaman tüneli bizi bu sefer İsa’dan sonra 12. Yüzyıla atıyor.

Doğumu sırasında arılar tarafından etrafı kaplanan ve kaderinin ülkeyi yönetmek olduğuna inanılan bebeğe yerel dilde “Krallığı Arılarca Kutsanan” anlamında Lalibella ismi konuyor.

Kral Lalibella müslümanlarla yapılan savaşlardan dolayı Kudüs yolculuğuna çıkamayan hacı adayları için 2630 metre yükseklikte ve kendi adını taşıyan Lalibella şehrinde Kudüs’teki Ürdün nehrinin iki yanına yayılmış 11 tane kilisenin birer kopyasını ve aralarından geçen Ürdün nehrini temsil eden bir kanalı kayalara oydurtuyor.

İşte günümüzde bütün bu efsanelerin ışığında 12. Yüzyıldan bugüne her sene 19 ocak ta başlayıp 20 ocakta son bulan Timkat festivali Etiyopyanın bir çok bölgesinde büyük bir coşkuyla kutlanmaya başlıyor.

Yaklaşık yarım gün süren bu şarkılar eşliğindeki yürüyüş genelde öğlen başlayıp akşam üzeri diğer kiliselerden gelen Tabot’ların da toplandığı meydanda son buluyor.

Addis Ababa’nın merkezine yakın bu meydanın ortasında yaklaşık 50 metreye 50 metrelik demir duvarlarla çevrili bir alanın içindeki küçük havuzun hemen yanındaki sunağa konan bütün Tabotlar sıkı bir koruma altında tören saatini beklemeye başlıyor.

Etiyopya ile ilgili diğer yazılar için tıklayınız