Meksika’ da Kayıp Bir Osmanlı
Abdülmecid’in 3. OÄŸlu 1844 doÄŸumlu Mehmed ReÅŸad, altın kafesteki kuÅŸ misali adı konmamış bir hapis hayatı yaÅŸadığı Dolmabahçe Sarayının yüksek duvarlarının ardına hayatı boyunca pek fazla çıkmamasıyla tanınır.
Ayrıca eğitimine de fazla önem verilmediği için pek kitap okumadığı ve dünyada olup bitenle de pek ilgilenmediği rivayet edilir.
Mavi gözleri ve sevecen tavırlarından dolayı uzak yaşamış olsa bile halkı tarafından özel bir ilgi görmüş 35. Osmanlı Padişahı, 31 Mart vakası sayesinde 65 yaşında tahta geçmiştir.
Ãœlkesinden binlerce kilometre uzakta, Meksika’nın 100. KuruluÅŸÂ yıldönümü ÅŸenlikleri sebebiyle Mexico City ÅŸehrinin neredeyse merkezine dikilmiÅŸ Osmanlı Cemaati imzalı saat kulesini, yönetiminde geçen 1909-1918 arasındaki 9 senede, ellerinden büyük bir imparatorluÄŸun kayıp gidiÅŸine müdahale edememiÅŸ Mehmed ReÅŸad’a mal etme romantizmi ise ne derece doÄŸru tartışılır.
1850′ li yıllarda Osmanlı ve Latin Amerika ülkeleri arasındaki ticari iliÅŸkiler oluÅŸmaya baÅŸlamış ve sonrasında deniz yolları da buna paralel bir geliÅŸme göstermiÅŸtir. Ä°ÅŸte bu dönemde Osmanlı’nın OrtadoÄŸu eyaletlerinden özellikle gayrı müslimler Latin Amerika ülkelerine göç etmiÅŸlerdir.
Lübnan ve Suriye’de yaÅŸayan Katolik Maruni’ler, Halepli ve Åžamlı museviler Meksika’ya ilk göç edenler arasındadır.
Meksika’nın kayıtlarına göre OrtadoÄŸudan Meksika’ya 1878-1910 yılları arasında kayıtlı yaklaşık 2300 kiÅŸi göç etmiÅŸ ve bunların %91 ‘i Lübnan ve Suriye’den geldiklerini kayıt formlarında belirtmiÅŸlerdir. Kayıt formlarına Anadolu’dan geldiÄŸini yazanların oranı ise sadece %0,5 tir.
Ä°spanya’nın Osmanlı Ä°mparatorluÄŸuna Türk Ä°mparatorluÄŸu demesini referans alan eski Ä°spanya sömürgesi bu Latin Amerika ülkeleri, o yıllarda Osmanlı Tezkeresi ya da pasaportu taşıyarak ülkelerine gelen bu göçmenleri aslen Türk olmasalar da “Los Turcos” adıyla anmaya baÅŸlamıştır.
Bu hikayelerden en ünlüsü Osmanlı Ä°mparatorluÄŸuna baÄŸlı Lübnan’dan sırf Osmanlı ordusunda ki mecburi askerliÄŸe alınmamak için Meksika’ya kaçan Yusuf Selim Haddad’ın açtığı “DoÄŸu’nun Yıldızı” adlı tuhafiyeciden kazandığı para ile emlakçılık iÅŸindeki baÅŸarısını deÄŸiÅŸik yatırımlarla geliÅŸtiren oÄŸlu Carlos Slim, bugün Meksika telekomünikasyon alanında bir numara olan Telmex’in sahibidir ve 2011’den beri dünyanın en zengin adamı olarak kabul edilmektedir.
1910 yılında Mexico City’de yaÅŸayan ve o güne kadar ülkenin 100. Yıl kutlamalarına bir saat hediye edebilecek kadar iÅŸini kurup oturtmuÅŸ ağırlıklı Lübnan, Halep ve Åžam kökenli tüccarların aralarında para toplayarak hediye ettiÄŸi bu saat kulesinin üzerine eklenen yazıta ise haliyle ortak üst kimlikleri Osmanlı Cemaati yazmalarını doÄŸal karşılamak lazım.
Saatin çanının üstüne yerleÅŸtirilmiÅŸ bronz sedir aÄŸacı ve gövdesine yerleÅŸtirilmiÅŸ Åžam da bulunan emevi camiilerinin çinilerini andıran Meksika yapımı “Azulejos” adı verilen fayanslar, genel Osmanlı tarzının aksine Arabesk stilde olup gene bu tüccarların yerel unsurlarını yansıttıklarının göstergesidir. Dört yüzünde saat bulunan kulenin kadranlarından ikisi Latince ikisi Arapça sayılarla numaralandırılmıştır.
1910 yılında Meksika Devlet BaÅŸkanı Guillermo De Landa ve Osmanlı Cemaati baÅŸkanı Antonio Letayf tarafından eylül 1910 da açılışı yapılan bu anıt, baÅŸkent Mexico City’e gidecek Rota Dışı Gezginlerin Zocola meydanından kısa bir yürüyüşle ulaÅŸacağı Venustiano Carranza ve Bolivar caddelerinin birleÅŸme noktasında bulunmaktadır.
