Gulf Stream Ve Karbon Ayak İzlerimiz
Norveç, Kuzey Avrupa’nın, Türkiye’nin yarı büyüklüğündeki ama nüfusu Kadıköy’den hallice olan şirin ülkesi. Bu ülke beni fiyortlarından kuzey ışıklarına, insan haklarından yaşam standardına kadar hep şaşırtabilmiştir.
Dünyanın üniversite eğitimi almışlık oranı en yüksek ülkesi Norveç’te sanılanın aksine oldukça sıcak ilişkiler kurabileceğiniz halk istemeden bile sizin genel kültürünüze katkıda bulunabilir.
Son yıllarda Norveç’e yaptığım seyahatler genelde büyük Cruise gemileriyle, üstünkörü fiyortları gezecek şekilde turlar olduğundan pek detaylı gezemediğim bu ülkeyi en sonunda kafaya takıp Kirkennes’e kadar arşınlamak üzere yola çıktığımda Oslo’dan sonraki ilk durağım olmuştu Bergen şehri.
Mart ayında Oslo’nun o acı soğuğundan sonra aynı enlemde olmasına ve iki şehrin arası çok uzak olmamasına rağmen havadaki yaklaşık 25 derecelik sıcaklık farkı inanılmazdı.
Limandaki barlardan birinde içeceğimi yudumlarken Gulf stream diye söyleniyordum…Sen nelere kadirsin…Yanımda mırıldanmama kulak misafiri olan yaşlı kadın çok düzgün bir İngilizceyle hiç beklemediğim bir soru sordu…
Belli ki uzaktan geliyorsunuz…Peki buraya gelirken bıraktığınız karbon ayak izinizi hesapladınız mı?
Çok bilgili insanların barda yaptığı muhabbet bile oldukça entelektüel oluyor diye düşünürken anlatmaya devam etti.
Norveç hükumetinin ve bizlerin bu konuda yaptıkları yeterli olmuyor. Bütün Avrupa ve Ortadoğu bu konuda bilinçlenmeli. Çünkü sizin burada Oslo’dan sonra yumuşak hava ile biraz daha farkına vardığınız Gulf Stream bütün Avrupa ve Ortadoğu için çok çok önemli…
Bizim kullandığımız adıyla Kuzey Atlantik akıntısı aslında Orta Amerika’dan bu tarafa sıcak su getiriyor. Sıcak su ne kadar kuzeye giderse o kadar soğuyor ve buharlaşma nedeniyle de tuz oranı o kadar artıyor. Hipersalin adını alan bu yoğun tuzlu su dibe çöküp Grönland’ın kuzeyinden Avrupa’ya doğru bir deniz altı nehri gibi akarken, yarattığı emiş gücü de Meksika Körfezinden sürekli sıcak su çekiyor. Bu devinim buzullardan gelen soğuk havanın Avrupa kıtasına ulaşmadan ısınıp nemlenmesini sağlıyor. Eğer bir gün Kuzey yarım küre 5 derece daha ısınırsa Gulf Stream durur. Bu sadece 5 derecelik genel ısınma buzulların hızla erimesine yol açar. Deniz seviyesinin yükselmesi pek de önemli değil asıl sorun yayılan tatlı su…Deniz suyundan daha hafif olan tatlı su geniş bir şekilde denize yayılır ve kolayca donar. Kışla birlikte denizin üzerinde oluşan buz tabakası Orta Amerika’dan gelen sıcak suyun buharlaşıp Kuzey kutbundan gelen soğuk havayı yumuşatıp nemlendirmesini engeller. Tabii buharlaşmayan su tuzlanmayıp dibe çökmediği için zaten Meksika körfezinden su çeken devinim bozulur ve sadece 3 ay içinde tüm Avrupa ve Ortadoğu’da Sibirya iklimi hakim olmaya başlar. Sonra toprak donar tarım biter deyip bir kahve daha söyledi…
Sonrasında uzun bir sohbet akşamı beni Tromso’ya doğru Kuzey ışıklarının peşine uğurlamasıyla nihayetlendi.
Çevre bilinci konusunda hiç ummadığım bir yerde sadece 5 dakika içinde aldığım bu eğitim benim gibi yılının yarısını uçak ve otobüs sırtında geçiren biri için oldukça sarsıcıydı.
Sanırım artık küresel ısınma ve karbon ayak izlerimizle ilgili bilinçlenme ve harekete geçme zamanı geldi de geçiyor.
Lütfen alabileceğimiz basit tedbirlerle çocuklarımıza daha az yıpranmış bir doğa bırakmak için beraber çalışalım.
