İsrail de Semavi Dinleri Anlamak

İsrail’e geldiğinizde bu ülkeyle ilgili ilk önce aklınızdaki dinlerle ilgili soru işaretlerini gidermek gerekir.

Bunun için de çok detaya girmeden tarihte başlangıç noktası olan kişiye yani Müslümanların peygamber olarak kabul ettiği İbrahim’e bakılmalıdır. Keza üç büyük tek tanrılı din olan Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam İbrahim’le başlar.

İbrahim, Abram ya da Avram’ın milattan önce 2 binde yaşadığına inanılır. Hindistan’dan göçenlerle ve Brahman denen rahiplerle de ismi arasında ilişki kurulan İbrahim’in rivayete göre dedelerinden birinin ismi Eber’dir ve İbrahim’e Eber’in soyundan anlamına gelen İbrani denmiştir.

İbrahim Sara isminde bir kadınla evlidir ve çocukları olmamaktadır. İbrahim Sara’nın Etiyopyalı kölesi Hacer ile birlikte olur ve İsmail doğar. Sara kölesi ve çocuğunu kıskanmaya başladığında İbrahim onları uzağa götürüp terk eder. Burada İsmail suya ihtiyaç duyunca su bulmak için koşturduğu Safa ve Merve tepeleri arasında mucizevi olarak bitmeyen Zem Zem suyu fışkıracak, bu sayede topraklar bereketlenecek ve sonra babası İsmail’i tekrar görmeye geldiğinde buraya ikisi Kâbe’yi yapacaklardır. İbrahim gördüğü bir rüya sonrası İsmail’i kurban etmek isteyecek bunun üstüne tanrı yeryüzüne bir koç gönderecektir.

İsmail’in 2 evliliğinden doğan 12 çocuğunun Arapların atası olduğuna inanılır. Kâbe’nin içinde Hacer’in mezarının olduğuna inanılır.

İbrahim Hacer ve İsmail’i terk ettikten sonra mucizevi bir şekilde Sara’dan ikisi de çok yaşlıyken bir çocukları olur. İsmini Güleryüz ya da tanrının gülüşü anlamına gelen İshak koyarlar. İshak 8 yaşına geldiğinde İbrahim tarafından sünnet edilir. Yahudiler ve Hristiyanlar kurban edilmeye götürülen çocuğun İshak olduğunu ve İshak için koç gönderildiğini kabul ederler.

İshak iki tane çocuk sahibi olur. Büyük olan Esav, küçük olan Yakup’tur. Yakup abisinden ilk oğulluk hakkını satın alır ve babası tarafından kutsanır. Bu sayede Yakup’un soyundan birçok peygamber ve kral gelir.

Yakup bir rivayete göre kendine tanrı diyen biriyle güreşmiş, yenişememiş ve tanrıyla güreşen anlamına gelen İsrail adını almıştır. Kutsal kitaplarda birçok yerde Yakup yerine İsrail ismi kullanılmıştır. Toplam 12 çocuğu olur ve bunlar İsrailoğulları ismiyle anılır.

Yakup çocuklarından en çok en küçük 2 oğlundan biri olan Yusuf’u sevmektedir. Yusuf’u kıskanan ağabeyleri önce onu bir kuyuya atarlar sonra da tüccarlara satarlar. Tüccarlar onu Mısır’a götürecektir. Mısır’da önce zindanda kalan Yusuf zamanla yetenekleri sayesinde Firavun ‘un güvenini kazanacak onun rüyalarını yorumlayarak ülkeyi kıtlıktan kurtaracak ve Mısır kralı olacaktır.

Yakup’un dördüncü çocuğu Yahuda’nın kabilesi mensuplarına bu dönemden itibaren Yahudi denecektir.

Yusuf bunları yaşarken günümüzdeki İsrail, Filistin, Ürdün ve Lübnan topraklarını temsil eden Kenan ülkesinde büyük bir kıtlık vardır. Yusuf babası ve kardeşlerini Mısır’a çağırır. Böylece İsrailoğulları Mısır’a göçer.

Yusuf ölene kadar Mısır’da refah içinde yaşayan İsrailoğulları, onun ölümü sonrası Firavun’un halkını kışkırtmasıyla Mısır’da zulüm görmeye başlarlar. Bu neredeyse 200 yıl sürecek dönemde Firavun’un gördüğü bir rüyadan doğan erkek İsrailoğlu çocuklarının ülkeye felaket getireceği yorumlanınca erkek çocuklar öldürülmeye başlanır. Milattan önce 1392 yılında doğan Musa öldürülmesin diye sepet içinde nehre bırakılır. Firavun ‘un kızı ve eşi onu bulurlar. Musa sarayda büyür. Gençlik çağına geldiğinde İsrailoğullarına eziyet iyice artmıştır. Çölde yanan bir çalılığın içinde Tanrı ona görünüp halkını ülkeden götürmesini söyler. Bunu firavunla konuşup onu İsrailoğullarının ülkeden ayrılması için izin vermesine ikna edemeyince ülkede 10 büyük felaket gerçekleşir. Ülke salgın hastalıklar, her yeri talan eden böcekler, kıtlık ve vahşi hayvanlarla boğuşmaktadır. Firavun sonunda Musa’dan halkını alıp hemen gitmesini ister. Bu gidiş öyle hızlı olacaktır ki ekmek yapmak için mayaladıkları hamur kabarmamıştır. Bu yüzden günümüzde Yahudiler Mısırdan çıkışı kutladıkları Pesah bayramında mayalı yiyecek yemezler.

Musa halkıyla Mısır’dan çıkarken fikir değiştirip onları kovalayan Firavun ve Kızıldeniz arasında sıkışır. İşte tam burada Tanrı Musa’ya asasını kullandıracak, Kızıldeniz yarılacak, İsrailoğulları geçtikten sonra Mısırlılar geçerken sudaki geçit kapanacak ve tüm Mısırlılar ölecektir.

Bundan sonra Musa ve İsrailoğulları çölde 40 yıl geçirirler. Bu sırada Musa Sina Dağı’nda iki taş tablet üzerine yazılı tek tanrılı dinlerin ve Yahudiliğin esasını oluşturacak olan 10 emiri alır. Bu 10 emir artık, ahit sandığı olarak adlandırılan altından bir sandıkta, çadırdan seyyar bir tapınakta saklanacaktır.

Musa’nın ölümünden sonra İsrailoğullarının başına Yuşa geçer. Yuşa sayesinde Kenan Diyarı olarak adlandırılan bölge İsrailoğulları tarafından milattan önce 1400’lerde tekrar fethedilir.

İsrailoğulları kabileler halinde bölgede yaşarken geçen yüzyıllar içerisinde bölgedeki komşuların baskısıyla birleşik bir krallık kurma ihtiyacı duyarlar. 12 kabileden oluşan ve İsrail Krallığı adını alacak bu krallığın ilk kralı Şaul’den sonra kısa dönem kral olup öldürülen Ishbaal’in yerine geçecek 3. kral Davud ve oğlu Süleyman belki de bu topraklardaki en ünlü iki şahsiyet olacaklardır.

İsrail ile ilgili diğer yazılar için tıklayınız